22 dec Van probleemgedrag naar begrip: een holistische benadering van complex en onbegrepen gedrag in de zorg
In de hedendaagse zorgsector zien we een toenemende prevalentie van complex en onbegrepen gedrag bij patiënten of cliënten. Dit gedrag, dat vaak wordt bestempeld als ‘probleemgedrag’, vormt een uitdaging voor zorgprofessionals die geconfronteerd worden met gedragingen variërend van verbale agressie en fysieke agressie tot teruggetrokkenheid. Het begrijpen van de complexiteit van dit gedrag is van essentieel belang voor het leveren van kwalitatieve zorg. Als gemeenten, zorgprofessionals en managers, hebben we gezamenlijk de taak om adequaat om te gaan met dit gedrag om zo de best mogelijke kwaliteit van leven te kunnen bieden. In dit artikel lees je waarom dit belangrijk is, welke uitdaging we samen hebben te overwinnen, en praktische tips om meer grip te krijgen op complex en onbegrepen gedrag.
Probleemgedrag?
De complexiteit van het gedrag vindt zijn oorsprong in diverse mogelijke oorzaken, zoals fysieke gezondheidsproblemen, psychische aandoeningen, cognitieve beperkingen, traumatische ervaringen en communicatieproblemen. Wat dit gedrag ‘onbegrepen’ maakt, is dat het niet direct kan worden toegeschreven aan voor de hand liggende oorzaken en dat het moeilijk te voorspellen of te beheersen is. Bovendien draagt de evolutie van cliëntindicaties bij aan zowel de complexiteit als het onbegrip van het gedrag, aangezien cliënten steeds minder vaak een ‘zuivere’ indicatie lijken te hebben.
Het label ‘probleemgedrag’ wordt vaak gebruikt om dergelijk gedrag te classificeren, maar dit label kan leiden tot misverstanden, verminderde zorgkwaliteit en stigmatisering van patiënten. In plaats van vast te houden aan deze simplificerende term, is het van belang om te begrijpen waarom nuance cruciaal is en vooral hoe we kunnen omgaan met gedragingen die als problematisch worden ervaren.
Een diepere kijk op complex gedrag
Complex en onbegrepen gedrag is vaak het resultaat van individuele behoeften, ziektebeelden, traumatische ervaringen of communicatiebarrières. Het eendimensionale label ‘probleemgedrag’ doet geen recht aan de diversiteit van factoren die dit gedrag kunnen beïnvloeden. Het onterechte gebruik van de term kan leiden tot oppervlakkige reacties, wat de kwaliteit van zorg kan verminderen doordat de onderliggende oorzaken mogelijk niet adequaat worden aangepakt.
Het begrijpen van complex gedrag als een unieke uiting van individuele behoeften opent de deur naar meer op maat gemaakte zorg. Door verder te kijken dan het label ‘probleemgedrag’, kunnen zorgverleners beter inspelen op de specifieke noden van de patiënt. Bovendien kan het label ‘probleemgedrag’ zorgprofessionals beperken in hun vermogen om effectieve benaderingen te ontwikkelen. Het begrijpen van de complexiteit van gedrag geeft hen de tools om empathisch en doelgerichter te handelen.
Van stigmatisering naar samenwerking
Het gebruik van de term ‘probleemgedrag’ draagt bij aan het stigma rondom mentale gezondheid en gedragsstoornissen. Het is van belang om dit label te heroverwegen en te streven naar een benadering die gebaseerd is op begrip en empathie. Het gedrag voelt misschien erg problematisch en soms uitzichtloos, maar als we ons meer richten op het feit dat het onbegrepen is en erkennen dat het complex is, veranderen we onze benadering naar de cliënt. We ontdekken dat het gedrag misschien niet zo onbegrijpelijk is als we in eerste instantie dachten.
In de zorg is het van belang om de nuance tussen ‘probleemgedrag’ en complex/onbegrepen gedrag te erkennen. Dit vraagt om een verschuiving van labels naar een meer holistische benadering die de unieke behoeften van elke patiënt centraal stelt. Alleen door deze benadering kunnen we streven naar zorg die niet alleen effectief is, maar ook respectvol, empathisch en vrij van stigmatisering. Het vergt tijd, inzet en een collectieve verandering van perspectief en leiderschap maar de beloning is een zorgomgeving waarin de unieke waarde van iedere individuele patiënt wordt erkend.
Tips voor werkgevers
Nu is het moment om samen te komen en verandering naar een holistische benadering te omarmen. Als zorgprofessionals, beleidsmakers en gemeenschappen hebben we de verantwoordelijkheid om deze verschuiving te bewerkstelligen. Hier zijn enkele stappen die we gezamenlijk kunnen nemen om een holistische benadering uit te dragen op de werkvloer;
- Training en Educatie:
- Bied regelmatige trainingen aan voor zorgprofessionals over het begrijpen van complex gedrag, de diverse oorzaken ervan en effectieve benaderingen.
- Integreer modules over empathie, communicatievaardigheden en culturele competentie in het opleidingsprogramma.
- Interdisciplinaire Samenwerking:
- Stimuleer samenwerking tussen verschillende disciplines, zoals psychologen, maatschappelijk werkers en verpleegkundigen, om een holistische aanpak te bevorderen.
- Faciliteer regelmatige teamvergaderingen waarin diverse perspectieven worden besproken en ideeën worden gedeeld.
- Individueel Zorgplan:
- Ontwikkel individuele zorgplannen voor patiënten met complex gedrag, waarbij rekening wordt gehouden met hun unieke behoeften, voorkeuren en achtergronden.
- Zorg voor regelmatige evaluaties en aanpassingen van deze plannen op basis van de voortgang en veranderende omstandigheden.
- Mentale Gezondheidsondersteuning voor Medewerkers:
- Bied programma’s voor geestelijke gezondheidszorg aan voor zorgprofessionals om hen te ondersteunen bij het omgaan met stress en emoties die kunnen ontstaan bij de zorg voor patiënten met complex gedrag.
- Implementeer een cultuur van openheid en bespreekbaarheid rond mentale gezondheid.
- Familie- en Mantelzorgersbetrokkenheid:
- Moedig de betrokkenheid van familieleden en mantelzorgers aan bij het ontwikkelen van zorgplannen en het begrijpen van de behoeften van de patiënt.
- Organiseer bijeenkomsten waarin familieleden informatie kunnen delen en ondersteuning kunnen vinden.
- Continue Evaluatie en Feedback:
- Implementeer systemen voor continue evaluatie van zorgplannen en interventies, met input van zowel zorgprofessionals als patiënten.
- Moedig een cultuur van feedback aan waarin medewerkers vrijuit hun ervaringen en suggesties kunnen delen.
- Bewustwordingscampagnes:
- Organiseer bewustwordingscampagnes binnen de organisatie om het begrip voor complex gedrag te vergroten en het stigma te verminderen.
- Gebruik interne communicatiekanalen om succesverhalen en beste practices te delen.
- Technologische Ondersteuning:
- Blijf gebruik maken van technologische hulpmiddelen, zoals elektronische patiëntendossiers en communicatieplatforms, om informatie over patiënten gemakkelijk toegankelijk te maken voor alle zorgverleners.
- Gebruik technologie om de voortgang van patiënten bij te houden en gegevens te delen tussen verschillende disciplines.
Conclusie
In de zorg is het erkennen van de nuance tussen ‘probleemgedrag’ en complex/onbegrepen gedrag een krachtige stap naar een zorgomgeving waarin empathie, begrip en respect de bouwstenen zijn voor het bevorderen van het welzijn van zowel zorgprofessionals als patiënten. Door de voorbeelden van holistische benaderingen te integreren, kunnen werkgevers een cultuur van begrip, empathie en effectief zorgbeheer bevorderen bij het omgaan met complex en onbegrepen gedrag. Samen streven naar begrip in plaats van labels, maakt onze zorgomgeving sterker en menselijker.
En dan nu, actie!
Dat klinkt natuurlijk mooi, zo’n holistische benadering en de tips op papier, maar hoe doen we dat dan gezamenlijk op een duurzame manier? Het afgelopen jaar ben ik voor verschillende organisaties ondersteunend geweest in het vergoten van grip op complex en onbegrepen gedrag. 22Graden kan uw organisatie hierbij helpen. Heeft u vragen of opmerkingen over dit artikel? Of wilt u meer grip krijgen op complex gedrag binnen uw zorgorganisatie? Neem dan geheel vrijblijvend contact op.
